Preventie Peesblessures bij Paarden

Voorkom peesblessures met de juiste beweging

Peesblessures zijn de nachtmerrie van veel paardeneigenaren, en terecht. Het herstel van een peesblessure kan lang duren, en je paard kan weken, maanden, of in het ergste geval jaren uitgeschakeld zijn. Het goede nieuws is dat er veel gedaan kan worden om peesblessures te voorkomen bij jouw paard. Eén van de belangrijkste factoren is… beweging!

Eerst bekijken we even wat een pees nu juist is.

Een pees bestaat uit sterk bindweefsel en vormt de verbinding tussen botten en spieren. Pezen hebben niet de mogelijkheid om samen te trekken zoals spieren en zijn weinig elastisch, wat ze kwetsbaar maakt. Bindweefsel heeft echter het vermogen om zich aan te passen aan de belasting waaraan het wordt blootgesteld, wat cruciaal is tijdens de training en de groei van je paard. Het lichaam past zich aan aan de krachten die erop uitgeoefend worden, net zoals bij spieren. Denk bijvoorbeeld aan de behendige Argentijnse Criollo-paardjes die zonder moeite over ruw terrein draven.

Het weefsel in de pezen wordt continu afgebroken en weer opgebouwd, afhankelijk van wat er van het weefsel gevraagd wordt, zoals bij spieren. Als je veel traint, bouw je spiermassa op. Stop je met trainen dan verlies je spiermassa. Maar net zoals bij spieren kan ook het peesweefsel beschadigd raken door overbelasting. Het herstel van beschadigd peesweefsel is een lang proces, waarbij nieuwe bindweefselcellen worden aangemaakt en zich omvormen tot nieuw peesweefsel. Helaas zal dit nieuwe weefsel nooit helemaal de kwaliteit bereiken van het oorspronkelijke. Het blijft een zwakke plek, vergelijkbaar met een gestopte sok: de gestopte plek zal stugger zijn en sneller scheuren. Vaak ontstaan er al kleine, onopgemerkte scheurtjes (microtrauma) voordat er een groter letsel optreedt. Beter voorkomen dan genezen dus!

Behandelmethoden

Het is dus essentieel om je paard dagelijks voldoende beweging te geven, passend bij het trainingsniveau. Een paard vijf dagen in de box houden en dan twee dagen intensief trainen is vragen om problemen. Zorg voor variatie in de oefeningen, de duur van de training, en de ondergrond waarop je paard traint. Begin rustig en bouw het trainingsprogramma geleidelijk op. Forceer je paard niet om plotseling lange of zware trainingen te doen als hij daar niet gewend aan is. Als het mogelijk is, laat je paard ook dagelijks enkele uren op de weide, waar hij natuurlijke beweging kan maken en zijn pezen op een zachte manier kan versterken.

Naast traditionele oefeningen, kunnen proprioceptie-oefeningen helpen om de pezen van je paard te versterken. Proprioceptie is het vermogen van je paard om zijn lichaam en bewegingen te voelen en aan te passen. Dit verhoogt de spierstabiliteit en helpt de pezen beter functioneren, wat het risico op blessures verkleint. Voorbeelden van proprioceptie-oefeningen zijn:

Verende ondergronden: Het trainen op ondergronden die meer demping bieden, zoals rubbermatten, zachte grasvelden of speciale springmatten, dwingt het paard om meer aandacht te besteden aan zijn balans en lichaamshouding. Dit verhoogt de proprioceptieve stimulatie doordat het paard zich moet aanpassen aan de veranderende oppervlakken.

Balken op de grond: Het leggen van balken op de grond (bijvoorbeeld op verschillende afstanden) moedigt het paard aan om zijn voeten bewust te plaatsen en de bewegingen van zijn benen en lichaam beter te voelen. Dit kan helpen om de coördinatie en de gevoeligheid van de ledematen te verbeteren.

Balanceerballen: Het trainen met ballen kan de proprioceptie van een paard verbeteren doordat het paard zijn evenwicht moet houden terwijl het over of tussen de ballen beweegt. Dit kan variëren van kleine ballen tot grotere stabiliteitballen, die het paard uitdaagt om verschillende houdingen en bewegingen te maken.

Stappen over verhoogde platformen: Door je paard over verhoogde oppervlakken zoals kleine obstakels of platformen te laten stappen, wordt de proprioceptie gestimuleerd. Het paard moet zijn lichaamspostuur aanpassen om de obstakels correct te passeren, wat helpt bij het verbeteren van de lichaamsbewustzijn en coördinatie.

Ladderoefeningen: Ladderoefeningen, waarbij het paard zijn voeten door een reeks op de grond gelegde touwen of markeringen moet plaatsen, bevorderen de coördinatie en versterking van de spieren in de ledematen. Dit verhoogt de bewustwording van de bewegingen van de benen en helpt bij het verbeteren van de precisie in de plaatsing van de voeten.

Proprioceptieve vesten of riemen: Er zijn speciale riemen of vesten verkrijgbaar die worden gebruikt om de proprioceptie van een paard te verbeteren. Deze hulpmiddelen stimuleren de spieren en gewrichten door licht compressie en feedback te geven tijdens beweging, wat helpt bij het bevorderen van het lichaamsbewustzijn.

Onregelmatige oppervlakken (bijvoorbeeld zand of grind): Trainen op onregelmatige, losse ondergronden zoals zand, grind of bospaden helpt het paard om zijn balans en stabiliteit te verbeteren, doordat het voortdurend zijn lichaamspositie moet aanpassen aan de veranderende ondergrond.

Balancing pads: Balancing pads zijn zachte, onstabiele ondergronden die het paard dwingen om zijn balans te vinden en zijn coördinatie te verbeteren. Door te trainen op deze pads wordt het proprioceptieve systeem gestimuleerd, wat helpt bij het versterken van diepe spiergroepen en het bevorderen van algehele stabiliteit en lichaamsbewustzijn.

Bij het gebruik van deze tools is het echter belangrijk om traag te starten en het paard de tijd te geven om te wennen aan de nieuwe uitdaging. Begin met kortere sessies en verhoog de intensiteit geleidelijk. Het is essentieel dat je paard zich comfortabel voelt met de oefeningen en niet te veel wordt belast, vooral in het begin. Laat je desnoods begeleiden door een professional.

Heeft jouw paard toch een peesblessure opgelopen, dan is ook tijdens het herstel gecontroleerde beweging essentieel om de genezing te bevorderen. Dit is een van de redenen waarom steeds vaker wordt aanbevolen om geen volledige rust te geven tijdens het herstel, zoals het traditionele boxrustregime. Natuurlijk kun je niet altijd de bewegingen van je paard controleren wanneer hij op de weide loopt en daarom is het uitermate belangrijk om je professioneel te laten begeleiden. Dit kan in de eerste weken na een blessure het verschil maken tussen snel herstel en langdurige klachten. Volg de richtlijnen van de dierenarts nauw op en schakel een osteopaat of fysiotherapeut in om de revalidatie te begeleiden.

In de eerste fasen van herstel is het belangrijk om de pees niet te overbelasten. Te veel of te weinig beweging kan het genezingsproces negatief beïnvloeden. Tijdens het herstel vormen nieuwe bindweefselcellen zich, maar het nieuwe peesweefsel is in deze fase kwetsbaar en van mindere kwaliteit dan het oorspronkelijke weefsel. Dus te veel bewegen is nefast. Maar zonder voldoende stimulatie kan het nieuwe weefsel slecht georganiseerd blijven, wat het risico op hernieuwde beschadiging vergroot.

Osteopaten en fysiotherapeuten beschikken over technieken die de doorbloeding van het beschadigde weefsel kunnen stimuleren. Doormiddel van onder meer passieve mobilisaties kunnen ze de pees in beweging houden zonder dat het paard actief deelneemt. Passieve mobilisatie zorgt ervoor dat de gewrichten en pezen niet stijf worden, wat belangrijk is voor het behoud van de flexibiliteit en het volledige bewegingsbereik en verminderen de kans op verdere schade.

Een osteopaat kan ook compensatieblessures vermijden. Na een peesblessure kunnen paarden namelijk de neiging hebben om bepaalde bewegingen of belasting te vermijden, wat kan leiden tot compensatieblessures in andere delen van het lichaam. Door deze compenserende bewegingen te corrigeren en het paard weer in balans te krijgen, wordt de kans op extra blessures verminderd.

Heeft uw paard een peesblessures? Neem vandaag nog contact op met Ellen Van Parys voor een professionele beoordeling en revalidatieplan. Ellen is toegewijd aan het welzijn van uw paard en zorgt voor een begeleiding die specifiek is afgestemd op de behoeften van uw paard. Bel ons op +32 (0)474 50 01 46.